Przemoc Seksualna – Krzysztof Czeszak

Przemoc Seksualna

Od wieków społeczeństwa na całym świecie zmagają się z problem przemocy. Szczególnym jej rodzajem jest przemoc seksualna , która to również wyraża się w molestowaniu seksualnym, zmuszaniu do prostytucji, wykorzystywaniu osób o ograniczonej poczytalności, zwłaszcza osób których niepełnosprawność intelektualna czy fizyczna jest w znacznym stopniu ograniczona, ponadto stręczycielstwo czy wykorzystanie seksualnych bezbronnych dzieci co zasługuje na szczególne potępienie . Zagadnienie to obejmuje również zmuszanie do wykonania aborcji, bądź zmuszenie do współżycia bez używania środków antykoncepcyjnych. To  tylko niektóre z niezliczonych form przemocy seksualnej, która swym zasięgiem obejmuje szerokie spektrum funkcjonowania społecznego człowieka w każdym miejscu na Ziemi.
Niezwykle trudno jest wymienić wszystkie sposoby nadużyć , wykorzystywania i przemocy seksualnej, gdyż zwykle jej ofiary niechętnie dzielą się swoimi traumatycznymi przeżyciami należącymi do ich intymnej sfery, w którą ktoś nagle wkroczył i poczynił ogromne spustoszenie w konsekwencji prowadząc do fizycznego oraz psychicznego bólu i cierpienia. Szczególną uwagę należy zwrócić na przemoc seksualna stosowana  wobec najmniejszych, niezdolnych do obrony obywateli naszego społeczeństwa, która można zdefiniować jako emocje słowa zachowanie czy aktywność seksualna stosowana wobec niezdolnego do wyrażania świadomej zgody dziecka wymagającego szczególnej ochrony osób ,lecz także każdej innej osoby wykorzystywanej przez osobę, która pragnie zaspokojeni seksualnego, dąży do poczucia mocy oraz władzy. Osoba , która jest ofiarą takiej działalności nie jest przygotowane pod względem duchowym fizycznym czy emocjonalnym do takiej aktywności naruszając tym samym normy życia społecznego i rodzinnego. Zdarza się, że przemoc seksualna stosowane jest przez starsze dzieci wobec ich młodych kolegów czy koleżanek, które swoją siła, inteligencją , czy rozwojem emocjonalnym dominują nad młodszymi, często  w ten sposób rozładowują napięcie seksualne, które związane jest z tym , iż sami takiej przemocy doświadczają nie krzywdząc intencjonalnie i celowo..Przemoc seksualna przyjmuje różne formy zarówno w stosunku do dorosłych jak i względem  dzieci na szczególne wyróżnienie zasługuje podział na formy wg A Widera – Wysoczańska

  1. Wewnątrz – rodzina przemoc seksualna ( w tym kazirodztwo): sprawcą jest bezpośredni opiekun dziecka (np. ojciec, matka, dziadek, babcia) lub/i inny członek rodziny. Typy przemocy seksualnej to bezpośrednia Rodzaje zachowań sprawcy , przemoc seksualna z dotykiem , przemoc seksualna bez bezpośredniego dotykania dziecka (np. pornografia, podglądanie, obnażanie się, stosunek w obecności dziecka), emocjonalna przemoc seksualna (np. wulgarne wyzwiska, zmiana ról)

2.. Zewnątrz – rodzinna przemoc seksualna: sprawcą jest osoba z poza rodziny, znana dziecku (np. nauczyciel, kolega, przyjaciel rodziny) lub obca. Może dojść tu do kazirodztwa psychologicznego: gdy krzywdziciel jest dla dziecka autorytetem, osobą której dziecko zaufało i od której oczekuje zainteresowania i bezpieczeństwa, zależy od niej w niektórych sferach życia (przyjaciel domu, sąsiad, nauczyciel, wychowawca). Typy przemocy seksualnej to: pośrednia rodzaje zachowań sprawcy , przyprowadzanie dziecka do sprawcy  świadome pozwalanie na przemoc i akceptowanie jej , nie reagowanie na przemoc seksualną wobec dziecka, gdy opiekun wie o tym i tego nie akceptuje.

Często efektem doświadczenia przemocy seksualnej jest wystąpienie traumy związanej z tym trudnym przeżyciem. Osoba doświadczająca tej trudnej sytuacji zwykle pozostaje w przeżywaniu tego całkiem sama i  nie ma ochoty dzielić się z nikim innym tym co okropnego doświadczyła,  dlatego, aby opowiadając ponownie nie odtwarzać w swej pamięci tego negatywnego przeżycia, a także dlatego , że trudno jest ponownie komukolwiek zaufać, będąc tak dotkliwe zranionym. Warto zatem przyjrzeć się  czym jest trauma i jak terapeuta może pomóc w niwelowaniu jej skutków.

 

Czym jest trauma

Mówiąc o traumie nie można jej identyfikować jako obiektywnie dramatycznego wydarzenia, lecz jako przerażające w skutkach dramatyczne wydarzenie lub przerażające doświadczenie życiowe, które naraża  człowieka na strach , horror lub bezradność. Wyróżniamy następujące klasyfikacje traumy:

– typ I traumy : wydarzenie pojedyncze

-typ II traumy: wielokrotne doświadczenia traumatyczne

  1. typ II A – poszczególne wydarzenia traumatyczne można wyodrębnić, a osoba dysponuje wystarczającymi zasobami by sobie z nimi poradzić,
  2. typ II B nie można wyodrębnić poszczególnych wydarzeń traumatycznych a osoba dysponuje zasobami by poradzić sobie z nimi

-typ III: wielokrotnie doświadczane akty przemocy, które miały swój początek we wczesnym dzieciństwie i trwały przez dłuższy okres czasu. Doświadczenie traumatyczne związane z użyciem przemocy seksualnej może stanowić immanentną cechę zaburzenia osobowości z pogranicza (borderlinepersonalitydisorder) .Objawy można zauważyć w niestabilnym nastoju, problemami z kontrolowaniem impulsów, samouszkodzeń lub zachowań ryzykownych  Według niektórych badaczy osobowość z pogranicza jest formą zaburzenia  stresowego pourazowego, które zostało zintegrowane ze strukturą osobowości .

Terapia traumy

Jednym z warunków  zaistnienia procesu terapeutycznego pomiędzy klientem, a terapeutą jest wzajemna wymania uczuć i emocji pomiędzy tymi stronami ,bez współgrania tych dwóch elementów trudno jest mówić o wzajemnej bliskości emocjonalnej  w tym rozumieniu potrzeb klienta. Gabinet terapeutyczny powinien stanowić bezpieczne miejsce , gdzie ofiara przemocy może czuć się swobodnie nie patrząc na brak poczucia własnej wartości czy niemocy  sprawczej zatraconej w wyniku potraumatycznego zdarzenia. Terapeuta poznaje świat klienta  starając się patrzeć na ten świat jakby jego oczami. Duet :klienta i terapeuty powinien charakteryzować się silną więzią pozwalającą na redefinicję doznanych skutków traumy. Kolejnym istotnym elementem jest  otwarcie się na doświadczenia klienta pozwalając wrócić  wspomnieniami do przeszłości celem doświadczenia zmiany. Istotnym elementem prowadzącym do pokonania traumy jest nadanie traumatycznemu doświadczeniu innego znaczenia, takiego którego doświadczająca go osoba wcześniej z jakiś względów nie widziała.  Opowieść ofiary  często jest fragmentaryczna, trzeba  połączyć w jedną spójną całość i nadać jej sens. Niezwykle trudno jest  terapeucie  dotrzeć do wstrząsających faktów tkwiących gdzieś głęboko w świadomości klienta ,gdyż powoduje to ogromne napięcie i dysonans pomiędzy wspomnieniami , a tym jak w danym momencie określona sytuacja jest relacjonowana przez klienta. Nie należy  także zapominać o postaci wywołującej lęk i ból które są lub były obecne w życiu klienta, tym samym mogą napędzać negatywny emocjonalny cykl  wykorzystania  i dewaluować proces terapii. Istnieje ryzyko, iż ujawnienie  wykorzystania seksualnego lub doznanej traumy w innej formie może prowadzić do retraumtyzacji ,czyli powrotów skutków traumy, jednak różnica w tym czy będzie to ujawnienie miało efekt uzdrawiający czy też nie leży w , którą klient podzieli się swoim trudnym przeżyciem  .Terapeuta w trakcie pracy zachęca klienta do zmiany odczucia na temat własnego znaczenia i wartości, ważności swoich potrzeb, poświęcenia się dla innych własnym kosztem . Zadaniem terapeuty jest także wspieranie klienta w samodzielny znajdowaniu sensu w swoim życiu, troszczenia się o siebie, dawaniu sobie wytchnienia ,pociechy i pokrzepienia. Dla ofiary jedynie  rosnące poczucie własnego znaczenia jest warunkiem skutecznej konfrontacji w starciu z efektami traumatycznego zdarzenia. Istotna jest także  zmiana znaczenia nadana traumatycznemu wydarzeniu, bowiem psychologiczny charakter napastnika powoduje ustawienie go  w pozycji  gdzie on gloryfikuje siebie , a pomniejsza wartość  ofiary winiąc ją za doznaną krzywdę. Dlatego w gabinecie terapeutycznym tak naprawdę zasiadają klient, terapeuta i sprawca(  nie fizycznie)  i mają w nim miejsce wzajemne zmagania okraszone bliskością terapeuty dzięki której klient może poczuć się bezpiecznie odzyskać kontrolę nad własnym życiem.