Moje dziecko unika jedzenia – Anoreksja w okresie adolescencji – Kinga Szymaniak

Moje dziecko unika jedzenia- Anoreksja w okresie adolescencji

,,Jest paradoksem, że szalenie popularna w ostatnich dziesięcioleciach idea szczupłej sylwetki jako źródło atrakcyjności, powodzenia i sukcesu występuje w tych kręgach kulturalnych w, których istnieje nadprodukcja żywności i wszechpotężna reklama zachęcają, do konsumpcji a jednocześnie do stosowania tzw. cudownych diet’’, Józielika (1996)

Anoreksja definiowana jest jako jadłowstręt psychiczny (anorexsia nervosa), która jest rozpoznawana od  ponad 200 lat. Zaczyna się bardzo często między 14 a 20 rokiem życia. W czasie gdy zachodzą bardzo ważne zmiany związane z dojrzewaniem płciowym oraz kształtowaniem tożsamości. Ten problem dotyka 05-1% populacji w okresie adolescencji, a 5 -20% osób u których wykryto anoreksje umiera z powodu choroby.

Z przedstawionych statystyk wynika, że wzorzec szczupłej sylwetki wywiera ogromny wpływ na samoocenę i samopoczucie. Utrzymanie prawidłowej wagi ciała jest symbolem samodyscypliny, a osoby otyłe postrzegane są jako leniwe i zaniedbane. Rzeczywistość stawia przed nami coraz większe wymagania, a dzisiejsza kultura niesie, ze sobą pewien paradoks który namawia nas do konsumpcji, a zarazem całkowitej dyscypliny. Rozpatrując problem na podstawie przeprowadzonych badań Bellerose (2001) wśród 42 425 adolescentów w tym 21 635 chłopców i 21 060 dziewcząt wynika ,że aż 38,3 % dziewcząt i 19,2% chłopców chce mieć  szczuplejszą sylwetkę.

Czynniki wpływające na powstawanie zaburzeń odżywiania:

Pierwszym z czynników, w zaburzeniach odżywiania jest determinant lęku przed byciem otyłym, który bierze się z naszych myśli, wyobraźni i sądów oraz opinii innych ludzi. W okresie dorastania nasze partie ciała zaczynają się zmieniać co wiąże się z naturalnym przyrostem tkanki tłuszczowej, dlatego tak wiele młodych ludzi nie potrafi się z tym pogodzić i próbuje z tym walczyć. Kolejnym czynnikiem wpływającym na powstawanie zaburzeń mogą być zaburzone relacje rodzinne, brak akceptacji ze strony rówieśników. Jak również poczucie niepowodzeń szkolnych i trudnych doświadczeń życiowych.

Do negatywnych elementów obrazu ciała można zaliczyć

• przecenianie wyglądu w kształtowaniu własnej tożsamości,
• przekonania i uczucia, że kształt ciała jest zupełnie rozbieżny z nie realistycznym zinternalizowanym, ideałem kobiecego ciała,
• przekonania i negatywne uczucia w stosunku do własnego ciała,

• sytuacje powodujące niezadowoleniem z własnego ciała (Brytek-Matera, Rybicka-Klimczyk, 2009).

Skutki anoreksji:

• spadek energii i ogólne osłabienie,
• sucha skóra i wypadające włosy,
• u nastolatek brak miesiączki,
• obniżony nastrój,
• osłabienie nerek i serca,
• obrzęki stawów,
• rozdrażnienie,
• problemy z koncentracją i snem,
• zawroty głowy, omdlenia,
• problemy z utrzymaniem prawidłowej temperatury ciała,

Osoby z anoreksją, mają tendencje do ukrywania przed otoczeniem swoich objawów a wręcz same zaprzeczają im powstawaniu. ,,Anoreksja niemal nigdy nie pojawia się znienacka, jest ona efektem, wynikiem. Stoi zawsze za nią jakaś osobista historia, nie jest ona tylko i wyłącznie problemem wagi czy jedzenia” Albisetti, (2003; za: Suchańska ,2000). 

Do zdiagnozowania anoreksji niezbędne jest również przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z pacjentką/pacjentem, aby ocenić jej stan psychiczny, ponieważ zaburzenia jedzenia są również charakterystyczne dla niektórych chorób psychicznych takich jak: schizofrenia, depresja, nerwica, oraz wielu schorzeń o podłożu somatycznym. Podczas wywiadu istotne jest zebranie historii życia pacjenta aby wykluczyć lub potwierdzić powyższe choroby.

Niepokojące zachowania u nastolatka:

Każda zmiana zachowania u nastolatka może być dla rodzica niepokojąca i dotyczyć nie tylko zaburzeń odżywiania. W przypadku odżywiania warto przyjrzeć się zachowaniem kiedy:

• Dziecko zaczyna jeść mniej niż zwykle tłumaczać, że nie jest głodne lub jadło wcześniej.
• Unikać coraz częściej wspólnych posiłków.
• Zaczyna eliminować coraz większa ilość produktów które kiedyś lubiło.
• Przyrządza posiłki dla członków rodziny nie jedząc z nimi wspólnie.
• Dziecko więcej czasu spędza samotnie w pokoju, mniej spotykając się z rówieśnikami. – Dziecko chodzi w ubraniach maskujących sylwetkę.
• Znalazłeś u dziecka środki przeczyszczające bądź moczopędne.
• Nagle zaczęło uprawiać sporty z dużą intensywnością.
• Zaprzecza kiedy mówimy,że bardzo schudło.
• Dziecko w kontakcie z drugim człowiekiem jest nerwowe.

Celem terapii odżywiania jest przywrócenie oraz nauka prawidłowych nawyków żywieniowych. Podczas terapii istotne jest znalezienie źródła problemu, umiejętność rozpoznawania przez pacjenta swoich emocji i potrzeb. Kolejną ważna kwestia jest komunikacja z osobami ze swojego otoczenia. Terapia zaburzeń odżywiania wymaga czasu oraz współpracy ze strony rodziców. Przed pierwsza wizytą u psychologa, warto porozmawiać z nastolatkiem przynajmniej parę dni wcześniej o konieczności spotkania. Warto podkreślić, że nie możemy namawiać dziecka do terapii na siłę, czasami wymaga to czasu i dużej cierpliwości z naszej strony. Na pierwszą konsultację do gabinetu, zapraszani są rodzice, aby opowiedzieli o trudnościach, które zaniepokoiły nas w kontakcie z dzieckiem bądź o przeszłych doświadczeniach, które mogły mieć znaczący wpływ na jego stan psychiczny. Następnie spotkanie odbywa się z dzieckiem.

W trakcie pracy z zaburzeniami odżywiania ważna jest terapia rodzin która jest często stosowana. W procesie terapii zaburzeń odżywiania potrzebna jest kompleksowa pomoc zarówno ze strony rodziny oraz współpraca z psychiatrą. Czasami korzysta się również z pomocy dietetyka.

To jaka forma leczenia będzie użyteczna w znaczącym stopniu zależy od stanu pacjenta i momentu w którym trafi do gabinetu psychologicznego.

Albisetti ,V.(2003). Pułapka anoreksji. Kielce :Jedność

Brytek -Matera ,A.Rybicka – Klimczyk A .(2009).Wizerunek ciała w anoreksji i bulimii psychicznej. Warszawa :Difin

Brytek-Matera,A.(2008).Obraz ciała – obraz siebie ,Wizerunek własnego ciała w ujęciu psychospołecznym. Warszawa :Difin

Georg H. Eifert, Michelle Heffner.(2008). Jak pokonać anoreksję .Warszawa:Helion Suchańska A.(2000) .Podmiotowe i społeczno -kulturowe uwarunkowania anoreksji .Poznań :

Humananiora

Morrison.J(2014) DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów

Szymańska, J.(2002)Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. CMPP P.Warszawa

Ziółkowska ,B.(2001) Ekspresja syndromu gotowości anorektycznej u dziewcząt w studium adolescencji ‚ Poznań :Humaniora